پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

پورمحمدی رییس سازمان حفظ اثار و نشر دفاع مقدس، در آیین رونمایی از دایرةالمعارف ۸ جلدی دفاع مقدس در ارتش جمهوری اسلامی بیان داشت که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کتابی تهیه کردیم که میزان تحریم‌ها از اول انقلاب را نشان می‌دهد. این کتاب دو سال پیش تهیه شده و هنوز هم بیش از ۲۰۰۰ تحریم را جمع‌آوری کرده‌ایم؛ تحریم‌های موردی و تحریم‌های جامع و پیوسته. هر تخصصی باید به صاحب تخصص خودش سپرده شود و در کلان نظام باید این‌ها جمع‌آوری شود. یکی از مشکلات امروز کشور ما همین است. مثلا ما روحانیون در همه چیز دخالت می‌کنیم، ما سیاسیون در همه چیز دخالت می‌کنیم، اقتصادیون برای نظامیان نسخه می‌پیچند و نظامیان برای اقتصادیون نسخه می‌پیچیند این‌ها مسائل جدی امروز است. مرکز اسناد انقلاب اسلامی یک کار بزرگ دیگری را هم با ارتش انجام می دهد. از حدود ۲۰ سال پیش، تاریخ تفصیلی جنگ توسط دوستان ارتشی نوشته شده و ما در حال همکاری برای چاپ و انتشار آن هستیم. امروز جلد شصت و دوم این مجموعه منتشر شد که به شهریور ۱۳۶۴ اختصاص دارد.

اول خرداد، روز بزرگداشت صدرالمتالهین شیرازی، بنیان‌گذار مکتب حکمت متعالیه، یادآور نقش بی‌بدیل او در فلسفه اسلامی است. ملاصدرا با ارائه حکمت متعالیه، تحولی شگرف در اندیشه‌های فلسفی و عرفانی ایجاد کرد. این گزارش به بررسی نوآوری‌های صدرالمتالهین، به‌ویژه اصل حرکت جوهری، و نسبت اندیشه سیاسی او با چالش‌های جهان مدرن می‌پردازد.

هشت روز پس از درگذشت (۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴)، پیکر شهرام (علیرضا) شاهرختاش، شاعر پیشکسوت در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا در روز پنج شنبه اول خرداد ماه ۱۴۰۴ به خاک سپرده شد. پس از پیگیری‌های چندروزه اعظم کیان‌افراز، ناشر که مجموعه کامل اشعار شهرام شاهرختاش را در انتشارات افراز منتشر نموده، شورای شهر تهران مجوز دفن این شاعر پیشکسوت را در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا صادر کرد. مراسم تشییع و خاکسپاری پیکر شاهرختاش، روز پنجشنبه، اول خرداد از ساعت ۱۱ در قطعه ۲۵۵ (نام‌آوران)، ردیف ۴۳، شماره ۱۵ برگزار شد. سوال اینجاست که آیا چنین تاخیری، شایسته هنرمندان این کشور می‌تواند باشد؟

محمد حسین حشمت‌پور از با سابقه‌ترین مدرسان حکمت و فلسفه در ایران معاصر بود. در فقه و اصول از آیت الله وحید خراسانی بهره برده و فلسفه و عرفان را از محضر آیت الله جوادی و علامه حسن زاده آملی استفاده کرده بود. دروس متن‌خوانی حکمت الاشراق، شرح طبیعیات شفا و شرح شواهد الربوبیه ایشان از بهترین نمونه‌های دروس حکمی به شمار می‌رفت. شیوه حشمت‌پور عمدتاً تمرکز بر متون ارزشمند و درعین حال مهجوری بودکه کمتر به آن ها پرداخته می‌شود که از جمله آن ها می‌توان به تدریس کتاب المله فارابی و الذریعه الی مکارم الشریعه اثر راغب اصفهانی اشاره کرد. حشمت‌پور عضو هیأت علمی گروه فلسفه اسلامی دانشگاه قم بود و به تدریس فلسفه و متون حکمی در دانشگاه قم و حوزه علمیه این شهر اشتغال داشت.استاد حشمت پور در سن 73 سالگی بر اثر بیماری درگذشت. از آثار دکتر محمدحسین حشمت پور می توان به دروس خارج برهان، دروس خارج شفا، دروس خارج توحید، دروس خارج لاهیجی، دروس خارج منزل،دروس خارج منظومه، دروس خارج وجود و همانند آنها اشاره کرد. به مناسبت درگذشت این استاد ، گفتگویی که در تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۲ با ایشان صورت پذیرفته بود، بازنشر شده است.

رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به همایش «یکصدمین سال‌گشت بازتأسیس حوزه علمیه قم» تاکید کردند: مهمترین وظیفه حوزه «بلاغ مبین» است که از برترین مصادیق آن ترسیم خطوط اصلی و فرعی تمدّن نوین اسلامی و تبیین و ترویج و فرهنگ‌‌سازی آن در جامعه است. رهبر انقلاب فرمودند که در شیوه‌ کار کنونیِ حوزه، در بخش فقهی، توجّه کافی به این اولویّت ها دیده نمی شود. گاه می‌بینیم برخی مهارت‌های علمی که عموماً جنبه‌ آلی و مقدّماتی برای رسیدن به حکم شرع را دارد یا بعضی موضوعات فقهی یا اصولی خارج از اولویّت ها، فقیه و محقّق را با شیرینی وسوسه‌انگیز خود، چنان در خود غرق می کند که ذهن او را بکلّی از آن مسائل اصلی و اولویّت‌دار منصرف می سازد و فرصت‌های بی‌جایگزین و سرمایه‌های انسانی و مالی را فدا می کند، بی‌آنکه در وانفسای هجوم کفر، کمکی به تبیین سبک زندگی اسلامی و هدایت جامعه برساند.«استقرار تمدّن اسلامی» برترین هدف دنیایی انقلاب است، یعنی تمدّنی که در آن، علم و فنّاوری و منابع انسانی و منابع طبیعی و همه‌ی توانایی‌ها و همه‌ی پیشرفت‌های بشری، و حکومت و سیاست و نیروی نظامی و هر آنچه در اختیار بشر است، در خدمت عدالت اجتماعی و رفاه عمومی و کاستن از فواصل طبقاتی و افزودن بر پرورش معنوی و ارتقاء علمی و شناخت روزافزون طبیعت و استحکام ایمان به کار می رود.

آیت‌الله اعرافی، در نشست خبری همایش بین المللی یکصدمین سالگشت باز تاسیس حوزه علمیه قم که در باغ موزه ملی ملک برگزار شد گفت: حوزه علمیه همواره به عنوان یک نهاد علم مدار و خدمت محور و ... مطرح بوده و با گستره بین المللی در خدمت علم و اندیشه و فکر و فرهنگ و جامعه و مردم بوده و خواهد بود. آنگاه حوزه، حوزه خواهد بود که این عناصر را حفظ کند و به آن استمرار بخشد.در مباحث فلسفه، فقه، حقوق و اخلاق استفاده از هوش مصنوعی در حوزه علمیه قم در حال بررسی است و نتایج آن به دستگاه‌های مسئول ارائه خواهد شد. ارتباط هوش مصنوعی و علوم اسلامی محور دوم کاری است که در حال انجام آن هستیم از جمله کلان پروژه هوش مصنوعی و اجتهاد که در حال پیگیری است . آیت‌الله اعرافی، در جریان برگزاری نشست خبری همایش بین‌المللی یکصدهمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم گفت: منشور رهبری درباره حوزه‌های علمیه همزمان با برگزاری این همایش اعلام و رونمایی می‌شود.

سیمین کاظمی، پزشک و جامعه‌شناس می‌گوید: قتل زن، چیزی است که نه تنها تبعاتی ندارد، بلکه در بین مردان به عنوان قتل خانوادگی و در ذیل اختلاف خانوادگی اکثرا صورت بندی می‌شود. یعنی مردان می‌توانند بدون این که ترسی از واکنش جامعه و پلیس و قانون داشته باشند، به راحتی این کار را بکنند و از عمل خودشان اعلام خشنودی می‌کنند. و .... . مباحث مطرح شده توسط خانم دکتر سیمین کاظمی، هرچند که دور از واقعیت نیست ، اما بنوعی با نگاه تک بعدی و متاثر از رویداد به آسیب پیش روی می نگرد. فرض کنیم که مشکل قانونی تشدید برخورد با قتل های خانوادگی زنان حل شد،آیا از این تاریخ به بعد، شاهد کاهش قتل ها خواهیم بود؟ همه ما مسلما اشتراک دیدگاه درخصوص تاثیر عوامل فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی بر وقوع قتل ها داریم. مسائلی نظیر ظرفیت روانی افراد، قومیت ها و نظام ارزشی حاکم بر جامعه ، چارچوب ها و الزامات ارزشی خانواده ها ، سطح و میزان رفاه و وضعیت اقتصادی جامعه ، ضریب ابتلا جامعه به سایر آسیب های اجتماعی، نوع گذار اجتماعی در فرآیند تغییر ارزش ها و اعتقادات ، نوع نگاه به دین و سطح دین داری ، وضعیت نگاه فمنیستی و پدر سالاری در جامعه، سطح آموزش و تربیت شهروندان ، میزان بازدارندگی قانونی ، نوع و مکانیزم های اجرایی و قانونی حمایت از زنان و کودکان و سالمندان و غیره، از جمله مواردی هستند که مسلما در نرخ شیوع زن کشی در جامعه اثرگذار خواهند بود.

کم توجهی به سامان دهی قبور در قبرستان ابن بابویه باعث ایجاد سوالات و عدم رضایتمندی هایی چند در شهروندان شده است. در قبرستان ابن بابویه سنگ مزاری بنام سرلشکر علی قریب وجود دارد. جستجو در اینترنت و شبکه های مجازی، اطلاعاتی از این فرد بدست نمی دهد. سنگ قبر دارای ابهاماتی نظیر نبود تاریخ تولد، فقدان ذکر نام پدر، نبود آیات یا اشعار مرسوم قابل ذکر روی سنگ مزار و مواردی همانند است. با این ابهامات ، سوال پیش می آید که این سنگ مزار متعلق به چه کسی است؟

مطلوب‌ترین مفسران فرانسیس مدت‌هاست‌ در او پاپی با توانایی فوق‌العاده در برقراری ارتباط شخصی و استعدادی تقریبا فراطبیعی برای گفت‌وگو با جهان در سطح عاطفی دیده‌اند. امید این بود که دوران پاپی او، در ارزیابی نهایی، به ‌عنوان دوره‌ای برای ‌بازآفرینی و نه انقلاب‌ شناخته شود؛ تنظیم دوباره آموزه‌های کلیسا با ریتم‌های نو.‌ در عوض، او نه یک سمفونی جدید، بلکه آهنگی پر‌سر‌و‌صدا و آشوبناک نوشت و کلیسایی را به‌جا گذاشت که از نظر جغرافیایی، الهیاتی و آیینی بیش از دهه‌های گذشته تکه‌تکه شده‌ و واتیکانی که در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است. بسیاری ممکن است اصرار داشته باشند که هنوز برای قضاوت درباره میراث مردی که خود به پرهیز از قضاوت شهرت داشت، خیلی زود است. بااین‌حال، دیگران شاید سخنان او در پاراگوئه در سال ۲۰۱۵ را به یاد بیاورند؛ زمانی که جمعیت را تشویق کرد: «آشوبی به پا کنید، اما بعد کمک کنید تا جمع‌و‌جور شود‌». فرانسیس در دوران نزدیک به ۱۲ سال پاپی خود، قطعا آشوبی به پا کرد. اکنون نوبت دیگری است که آن را سر‌و‌سامان دهد.واتیکان با انتشار بیانیه‌ای، علت درگذشت پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان را در روز دوشنبه اعلام کرد. علت درگذشت پاپ فرانسیس 88 ساله،«سکته مغزی و متعاقب آن نارسایی غیرقابل برگشت قلبی» بیان شده است.فرانسیس هفته‌های آخر عمر خود را به دلیل مشکلات تنفسی و ذات الریه در بیمارستان «جملی» رم گذراند. مرگ او آغاز روند رسمی برای انتخاب پاپ جدید است، که با تدفین پاپ در روزهای آینده آغاز می‌شود و با دود سفیدی که از کلیسای سیستین به نشانه انتخاب پاپ جدید بیرون می‌آید، پایان می‌یابد.

عباس کی‌منش، استاد بازنشسته گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، بیستم فروردین از دنیا رفت و بنا وصیتش پیکر او، در اختیار تالار تشریح دانشکده پزشکی قرار گرفت. دکتر عباس کی‌منش متولد تیرماه ١٣١۴ در دیلمان گیلان بود و در ٢٠ فروردین ١۴٠۴ در بندر انزلی درگذشت. او در سال ١٣۴٨ از مدرسه عالی بازرگانی (بعد‌ها دانشگاه علامه طباطبایی) دوره کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را به پایان برد، و در ١٣۵٨ به اخذ کارشناسی ارشد در همین رشته از دانشگاه تهران نائل آمد و در ١٣۶۶ از پایان‌نامه دکتری خود در دانشگاه تهران دفاع کرد و چندی بعد به گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه تهران پیوست. تاریخ ادبیات فارسی، سبک‌شناسی نظم و نثر و متون عرفانی از جمله درس‌هایی بود که سال‌ها تدریس کرد. لازم به توضیح است که در جریان انعکاس خبر درگذشت دکتر عباس کی منش (مشکان)، برخی از رسانه‌ها زندگینامه و آثار او را با زندگینامه و آثار دکتر عباس کی منش (مشفق کاشانی)، یکسان فرض نموده و بشکل ناخواسته اقدام به انعکاس مطالب التقاطی نموده بودند.

اخیرا بعد از افشاگری های محسن رفیق دوست ، شاهد انواع موضع گیری ها تا سرحد بیمار پنداری وی هم بوده ایم. چنین اتفاقاتی در سال 1399 ، یک سال بعد از درگذشت محسن کنگرلو نیز افتاد. این در حالی است که خارج کردن اسناد محرمانه بعد از گذشت چند ده سال، یکی از مکانیزم های رایج در کشورهای توسعه یافته برای تقویت حاکمیت ها و کسب مشروعیت بیشتر مردمی، بواسطه نوع جهت دهی ها و اصلاحات مرتبط با اقدامات نادرست اجرا شده در گذشته است.مقاومت در برابر عملکردهای نادرست گذشته، یکی از بهترین گلوگاه های ایجاد شایعه و شائبه بوده و به راحتی قادر به زیر سوال بردن مشروعیت هاست. در حالی که اگر همانند طبقه بندی اطلاعات، مکانیزم های افشا و خارج کردن اطلاعات از طبقه بندی های محرمانه و سری ، با مکانیزم های خاص دنباله گیری شود، نه تنها می توان به تقویت مشروعیت یک نظام سیاسی کمک کرد، بلکه هزینه بالای نگهداری اطلاعات محرمانه و هزینه تقبل شده برای افرادی که این اطلاعات و گورستان های محرمانگی را در دست دارند، بشذت کم می شود. حتی باعث می گردد که امکان سو استفاده های احتمالی افراد امنیتی که در دوره ماضی دچار تخلفات پوشیده شده بودند، بشدت کاهش یابد.

محمدجواد حق‌شناس، مبتکر و مجری طرح نام‌گذاری کوچه‌ها و خیابان‌های تهران به نام مفاخر علمی و فرهنگی ایران و جنوب، از کج‌سلیقگی شهرداری بوشهر در بهره‌گیری از کتاب ««تاج سر کرانه» بدون ذکر ماخذ و نام نویسنده آن در بیلبوردهای تبلیغاتی روز بوشهر گلایه کرد و بی‌توجهی بارز شورا و شهرداری بوشهر را نسبت به مفاخر علمی و فرهنگی استان متذکر شد. ۱۸ اسفندماه در تقویم ملی کشور به نام روز بوشهر نامگذاری شده است؛در این روز مدرن‌ترین مدرسه جنوب در دوران قاجار با نام «سعادت» تاسیس شد و این مدرسه بعدها به خاستگاهی برای پرورش مشاهیر و مفاخر علمی و ادبی جنوب مبدل گردید. مشاهیری که بعدها در ادبیات معاصر و سایر رشته‌های علمی خوش درخشیدند و آوازه ملی یافتند.محمدجواد حق‌شناس بر این باور است که «نامگذاری معابر به نام مشاهیر و بزرگان فرهنگی و علمی و قهرمانان استعمارستیز جنوبی و پاسداشت جایگاه آن‌ها به نوع نگاه، آگاهی، شناخت و دغدغه‌مندی مدیران شهری ما برمی‌گردد.».

انجمن مباحثات قرآنی در ماه مبارک رمضان سلسله نشست‌هایی برگزار می‌کند که در آن صاحب‌نظران موضوعات متنوعی را به بحث می‌گذارند.دکتر زهرا اخوان صراف در این جمع بیان داشت که، با مرور آیات قرآن این فرضیه شکل می‌گیرد که انسان در عافیت خلق نشده، رنج و بلا عارض حیات نیست بلکه ماجرا برعکس است. انسان اساساً در رنج خلق شده است: «لقد خلقنا الانسان فی کبد» : همانا انسان را در رنج آفریدیم و در مقابل سرای بی رنجی – یعنی آسودن از رنجهای این زندگی - را جای دیگر معرفی می کند. رنج بیان شده در آفرینش انسان، رنجی اصیل است؛ هدف‌مند؛ است؛ خود، هدف است؛ گریزناپذیر است و انسان میانه شدت و رخا در رفت و آمد است و رنج و گشایش بین آدمیان دست به دست می‌شود. باید رنج را پذیرفت و به رسمیت شناخت و اجازه داد درک شود و به آن معنا داد و ترجمه اش کرد و همواره در حال آماده‌باش بود و افزون بر دانه شیرینی که در دل تلخی و تاریکی در حال رشد است، به دنبال فراخنایی بود که در تنگنای سختی مکنون است و با وصول به آن به کلی از تعب آسود و این مهمترین کلید مدیریت رنج است که با دستیابی به آن "غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد".

در ۱ مارس که اولین افطار ماه مبارک رمضان در سرزمین‌های اسلامی است، جهان عرب و اسلام شاهد پخش سریال تاریخی معاویه پس از 2 سال توقیف و ده‌ها حاشیه در اطرافش از شبکه ‌ام‌بی‌سی عربستان سعودی بود. این تولید بلندپروازانه با بودجه‌ اعلام‌شده به مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار، قصد دارد با پرداختن به زندگی معاویه بن ابی‌سفیان( بنیان‌گذار خلافت اموی و شخصیتی که میراث او همواره موضوع بحث و جدل در تاریخ اسلام بوده)، درام عربی و سنت سریال‌سازی تاریخی در جهان عرب را تحت‌الشعاع قرار دهد.همزمانی پخش سریال معاویه با حوادث اخیر در منطقه، به ویژه سقوط بشار الاسد در سوریه و قدرت گرفتن گروه‌های سلفی و تکفیری، همزمانی بحث برانگیزی است که حساسیت‌های زیادی را به ویژه در فضای مجازی عربی حول این سریال ایجاد کرده است. در دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰، پان‌عربیسم فضای سیاسی و فرهنگی جهان عرب را دربرگرفت و در تلاش برای برساخت یک ملت عرب متحد از طریق بازتصویرسازی و باز روایت تاریخ خلافت و به طور کلی تاریخ اسلام بود. سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی به ابزاری برای این ایدئولوژی تبدیل شدند. موج دوم سرسال سازی که تاسال های 2015 ادامه داشت،گرایش به تاریخ صدر اسلام پیدا نمود. موج سوم، اما با روایت درزها و شکاف های ایدئولوژیگ بین مذاهب اسلامی، بستر را یرای انواع چالش ها و تفرقه ها در جهان اسلام فراهم کرده است.ریشه های حمایت مالی موج سوم،نشان دهنده حضور تندروهای سنی مذهب در عربستان و تندروهای شیعی مستقر در انگلستان است.

تاکیدات نویسنده در کتاب در آرزوی تحول این است که،سرعت تحولات در نیم قرن ،اخیر به گونه ای بوده که نسل های جوان آگاهی و شناخت چندانی از وضعیت جامعه خود حتی در دو تا سه دهه گذشته را هم ندارند. پر واضح است که این نسل های جوان در مقایسه وضعیت کنونی جامعه خود با دیگر جوامع به نکات منفی و ضعف ها، بیشتر تمرکز کنند و متوجه نباشند جامعه طی چند دهه گذشته چه تغییرات شگرفی داشته و شرایط کنونی محصول تلاش ها و کوشش های فراوان هرچند همراه با فراز و نشیب ها، شکست ها و موفقیت های بسیار می باشد. برای رسیدن به اهداف توسعه و پیشرفت جامعه نیازمند این هستیم که ضمن تداوم تلاش ها برای تدوین و اجرای برنامه های توسعه ای و رفع عیوب و نواقص ساختارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نیم نگاهی به تحولات گذشته و تحولات دیگر جوامع داشته باشیم و از آن تجربیات نیز درس لازم را کسب کنیم تا بتوانیم موانع موجود را به درستی برطرف سازیم. نویسنده کتاب بدلیل تجارب مدیریتی و حرفه ای خود در چند بخش دولتی و خصوصی مرتبط با تولید، نگاه تحلیلی - تحولی و انتقادی- اصلاحی خوبی به مسئله توسعه و جریانات سیاستگذاری دارد.

دبیر شورای نخبگان و مشاور عالی رئیس بنیاد ملی نخبگان در نشست هم‌اندیشی استادان و پژوهشگران حوزۀ علم و دین که به میزبانی مجمع فلاسفه ایران برگزار شد، از آمادگی بنیاد ملی نخبگان در اجرای طرح‌های ارتقا و توسعۀ حوزۀ علوم انسانی خبر داد.مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد، این نشست می‌تواند نتایج عملی نیز به همراه داشته باشد، چرا که در حال حاضر شرایطی در بنیاد ملی نخبگان فراهم شده که امکان اجرای طرح‌های توسعۀ حوزۀ علوم انسانی و ارتقای آن را میسر می‌سازد. در گذشته، بسیاری از ما معتقد بودیم که ظرفیت‌های علمی این حوزه قابل گسترش است، اما امکان عملی آن وجود ندارد. اکنون، هم امکان و هم ظرفیت این کار در بنیاد ملی نخبگان مهیا شده است. مصدری بعنوان یکی از شرکت کنندگان حاضر در نشست، در پایان این نشست گفت: گویا چیزی بین علم و دین جا افتاده است. این بحث فقط مربوط به علم نیست، بلکه جامعه، سیاست و دین هم به آن مرتبطند. اگر حوزۀ علم و دین را در نظر نگیریم، فکر نمی‌کنم که بتوانیم درک دقیقی از این مسئله داشته باشیم. بنیاد ملی نخبگان و دیگر نهادهای علمی اگر در این حوزه ورود کنند، شاید بتوانند راهی برای این خلأ فکری و معنایی پیدا کنند.

سیّد جواد طباطبایی (۲۳ آذر ۱۳۲۴ – ۹ اسفند ۱۴۰۱) استاد دانشگاه و پژوهشگر ایرانیِ فلسفه، تاریخ، حقوق و سیاست ،عضو پیشین هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و مدیرِ گروه فلسفهٔ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.در اندک زمانی بعد از تدریس در دانشکاه، نزد دانشجویان دانشگاه تبریز محبوبیت فراوانی به دست آورد و کلاس‌های درس وی با دانشجویان رشته‌های گوناگون پر می‌شد. محبوبیت طباطبایی به اندازه‌ای رسیده بود که دانشجویان نام او را به عنوان یکی از استادان محبوب به دیوار دانشگاه زده بودند و به دیگر استادان دانشگاه هشدار می‌دادند که سطح خودشان را به اندازهٔ وی برسانند. به گفته حسن منصور، از استادان وقت دانشگاه تبریز، جلسه تأیید علمی طباطبایی برای استخدام به عنوان هیئت علمی، به دلیل نبود افرادی در اندازهٔ علمی طباطبایی، به شکل صوری برگزار و تأیید شد. اما در جریان استخدام رسمی، سنگ‌اندازی‌هایی انجام گرفت و در نهایت با وقوع انقلاب فرهنگی، استخدام او منتفی شد.با بازگشت به پاریس و ملاحظهٔ وقایع انقلاب، او دیدگاه‌هایی را که اشاره به سرقت انقلاب می‌کنند یا عوامل خارجی را دلیل انقلاب می‌دانند، سطحی دانسته و شناخت انقلابیون ایران از آزادی و دموکراسی را «بدوی و ابتدایی» می‌خوانْد. او بر آن بود که انقلاب ایران نمی‌توانست در جهت «تأسیس آزادی» باشد و آن را شکست مشروطه می‌دانست و در نتیجه، ناکامی پروژهٔ تجدد در ایران قلمداد کرد. از نظر وی: «میدان مبارزه برای حصول آزادی و استقرار نهادهای دمکراتیک، یک‌سره دراختیار روشن‌فکران آشفته‌ذهن و توده‌های متوهم قرار گرفت».طباطبایی عضوِ انجمن حکمت و فلسفه می‌شود، ولی در سال ۱۳۶۷ از آنجا اخراج می‌گردد. اخراج دوّمش از دانشکدهٔ اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بود که، به گفتهٔ خودش، به «تحریک چند استاد سخت متوسط الاحوال» بود. او سپس به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد و معاون پژوهشی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد. در همان زمان سردبیری نشریهٔ همین دانشکده را به عهده گرفت. او مدتی ممنوع از تدریس و سپس در سال ۱۳۷۴ اخراج شد.اگرچه خودش نمی‌دانست تحت چه عنوانی اخراج شده اما یکی از مسئولان به او می‌گوید که گفته شده طباطبایی لیبرال، لاییک، و ملی‌گرا است و از او می‌خواهد که اعتراضی به این اخراج بکند تا آن را بررسی کنند. در مقابل، طباطبایی می‌گوید که «من همانی هستم که هستم. واقعاً نه می‌دانند لیبرال چیست، نه ملی‌گرا و نه لاییک.پس از اخراج از دانشگاه تهران، طباطبایی به کار پژوهشی خود در مراکز دیگر ادامه داد و با امکاناتی که در پژوهشکده‌های فرانسه، آلمان و آمریکا فراهم آمد پژوهشی دربارهٔ تاریخ اندیشه در ایران را دنبال کرد. در فرانسه عضو مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه شد. در این کشور، با عضویت در هیئت علمی دایرةالمعارف فرانسه، برخی از مدخل‌های آن را تدوین کرد. او از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۵ در مؤسسهٔ مطالعات سیاسی-اقتصادی پرسش به تدریس فلسفه پرداخت. به‌مرور، به‌ویژه در دههٔ نود، تأکید او بر «امر ملی» بیشتر شد. او مدّتی نیز عضو هیئت علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.جواد طباطبایی برگزیدهٔ جشنوارهٔ فارابی سال ۱۳۹۶ شد و از رئیس‌جمهور ایران لوح تقدیر گرفت.طباطبایی که از سال ۱۳۹۷ برای درمان سرطان در آمریکا زندگی می‌کرد در شامگاه سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۱ در بیمارستان هوگ ارواین ایالت کالیفرنیا روی در نقاب خاک کشید.

مراسم اختتامیه «چهل‌ودومین جایزه ‌کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سی‌ودومین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی، سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و جمعی از مدیران و اهالی قلم در تالار وحدت برگزار شد.هیات داوران چهل‌ودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۸ کتاب را به عنوان آثار برگزیده و ۴۵ کتاب را به عنوان آثار شایسته تقدیر این دوره معرفی کرد.وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه کتاب سال، با ارائه آمار گفت: بار صنعت نشر ایران بر دوش ناشران خصوصی سنگینی می‌کند؛ نباید صنعت نشر ایران را فراموش کرد.

خانه اندیشمندان علوم انسانی شامگاه ۳۰ بهمن‌ماه، شاهد برگزاری مراسم «در پاسداشت عقلانیت و توسعه؛ آرا و آثار دکتر محمود سریع‌القلم»، با هدف گرامیداشت این استاد روابط بین‌الملل و نویسنده کتاب‌هایی چون «عقلانیت و توسعه»، بود. حسن آقاجانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درخصوص سریع القلم بیان داشتند که در حوزه سیاست خارجی دکتر سریع‌القلم به وابستگی متقابل تاکید دارد. این عاملی است که ریسک‌پذیری کشورها در مقابل یکدیگر را تعیین می‌کند. آقای دکتر سریع القلم همچنین توسعه انسانی را ریشه همه توسعه‌ها می‌داند و به عقلانیت به عنوان بزرگترین سرمایه انسان‌ها اهمیت ویژه می‌دهد و معتقد است جامعه باید حول این محور توسعه یابد. جواد اطاعت، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بیان داشت که دکتر سریع‌القلم بین دموکراسی و توسعه معتقد است که باید اولویت را به لیبرالیسم داد، زیرا در یک شرایط لیبرال و آزاد، توسعه رقم می‌خورد. طرفدار نخبه‌گرایی در توسعه است و اعتقاد دارد که نخبگان بسیار بیشتر از توده‌های مردم تعیین‌کننده اند. خصوصا که امروز توده مردم عمدتا تنها تحت تاثیر رسانه هستند. محمدباقر حشمت‌زاده، استاد بازنشسته روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی عنوان کرد که امتزاج ایرانیت و جهانیت از ویژگی‌های دکتر سریع‌القلم است .حسین سلیمی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس انجمن علوم سیاسی ایران عنوان کرد که از دیدگاه سریع القلم، توسعه به معنای سازگاری با محیط جدید جهانی است و سیاست خارجی‌ باید در خدمت توسعه باشد. رضا خجسته رحیمی، سردبیر مجله اندیشه پویا عنوان داشت که، دکتر سریع‌القلم از همان دهه ۶۰، جامعه ایران را دعوت به توسعه کرد و تاکید نمود که انزوای کشور عقلانی نیست. ما راه دور و درازی را آمده‌ایم تا امروز به این فهم ساده رسیده‌ایم که عقب‌ماندگی و توسعه‌ستیزی فضیلت نیست.مسعود نیلی، عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف بیان کرد که افراد محدودی در حوزه اندیشه‌ورزی و ارتقای فرهنگ عمومی تلاش می‌کنند‌ یکی از این افراد، دکتر سریع‌القلم است.

پس از اینکه حسین علیزاده و محسن چاوشی تقدیم یکی از روزهای چهلمین جشنواره بین‌المللی فجر را برای خود نپذیرفتند، اکنون سیمین غانم هم در راستای تقدیم روز آخر جشنواره موسیقی فجر به او به این موضوع واکنش نشان داده است‌.اجراهای ششمین و آخرین روز چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر یکشنبه ۲۸ بهمن‌ماه به پاس نقش تأثیرگذار سیمین غانم در مسیر فعالیت خوانندگان زن، به او تقدیم شد که این موضوع مورد انتقاد این هنرمند قرار گرفت.سومین روز چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به استاد حسین علیزاده آهنگساز، پژوهشگر و نوازنده تار و سه‌تار و پنجمین روز این جشنواره به محسن چاوشی خواننده و آهنگساز پاپ تقدیم شد اما با واکنش‌هایی از سوی این هنرمندان همراه بود.